Nội dung chính
1. Ngạt mũi là gì?
Ngạt mũi (tắc mũi) là tình trạng khó thở qua đường mũi, xảy ra khi các mô niêm mạc trong mũi bị sưng viêm, phù nề hoặc tiết dịch nhầy quá mức. Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của các bệnh lý đường hô hấp trên, có thể xuất hiện ở cả người lớn lẫn trẻ nhỏ.
2. Vì sao chúng ta bị ngạt mũi?
2.1. Viêm mũi do virus (cảm lạnh)
Khi cơ thể bị cảm lạnh, virus làm tổn thương lớp niêm mạc mũi, khiến nó bị phù nề và tiết dịch nhiều hơn. Kết quả là đường thở qua mũi bị thu hẹp, gây cảm giác ngạt.
2.2. Viêm mũi dị ứng
Tiếp xúc với phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng, hóa chất… có thể kích hoạt phản ứng dị ứng, làm niêm mạc sưng viêm dẫn đến ngạt mũi kéo dài, nhất là vào ban đêm.
2.3. Viêm xoang
Dịch nhầy ứ đọng trong các xoang quanh mũi gây sưng tấy, làm tắc nghẽn đường thở. Ngạt mũi do viêm xoang thường đi kèm đau đầu, chảy nước mũi đặc và nặng mặt.
2.4. Lệch vách ngăn mũi
Một số người có cấu trúc mũi bẩm sinh hoặc sau chấn thương bị lệch vách ngăn. Điều này làm khí không lưu thông đều giữa hai bên mũi, gây ngạt mũi mạn tính.
2.5. Polyp mũi hoặc VA quá phát
- Polyp mũi là khối u lành tính trong mũi – gây tắc nghẽn đường thở.
- VA phì đại ở trẻ nhỏ làm chèn ép cửa mũi sau, dẫn đến ngạt kéo dài.
3. Triệu chứng thường gặp khi bị ngạt mũi
- Khó thở bằng mũi, phải thở bằng miệng.
- Chảy nước mũi, dịch có thể trong, nhầy hoặc đục.
- Ngủ ngáy, ngủ không sâu, dễ thức giấc.
- Mất khứu giác tạm thời, không ngửi thấy mùi.
- Đau đầu nhẹ, đặc biệt ở vùng trán, thái dương.
- Ở trẻ nhỏ: quấy khóc, bú kém, thở khò khè.
4. Ngạt mũi có nguy hiểm không?
Phần lớn các trường hợp ngạt mũi không nguy hiểm và có thể tự khỏi nếu chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu ngạt kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, nó có thể dẫn đến:
- Viêm xoang mạn tính.
- Viêm tai giữa (đặc biệt ở trẻ nhỏ).
- Ngưng thở khi ngủ.
- Ảnh hưởng đến giấc ngủ, học tập và công việc.
- Trẻ em có thể phát âm kém, chậm nói nếu ngạt mũi mạn tính.
5. Cách xử lý ngạt mũi tại nhà
5.1. Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
- Làm sạch chất nhầy, bụi bẩn trong mũi.
- Hỗ trợ làm giảm sưng niêm mạc mũi.
- Phù hợp cho cả người lớn và trẻ nhỏ.
5.2. Xông hơi mặt hoặc hít hơi nước ấm
- Giúp làm loãng dịch mũi, giảm tắc nghẽn.
- Có thể dùng nước ấm hoặc thêm tinh dầu bạc hà, khuynh diệp (không dùng cho trẻ sơ sinh).
5.3. Uống nhiều nước, ăn thực phẩm ấm nóng
- Giúp làm loãng dịch nhầy.
- Hỗ trợ làm dịu đường hô hấp.
5.4. Nâng cao đầu khi ngủ
- Giảm áp lực lên xoang mũi, giúp thở dễ hơn vào ban đêm.
6. Khi nào cần đi khám?
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu:
- Ngạt mũi kéo dài trên 7 ngày, không thuyên giảm.
- Dịch mũi có màu vàng, xanh, có mùi hôi.
- Có sốt cao, đau đầu, đau mặt hoặc mệt mỏi toàn thân.
- Ngủ ngáy to, khó thở khi ngủ.
- Ở trẻ nhỏ: bú kém, chán ăn, khó ngủ, thở bằng miệng liên tục.
7. Chẩn đoán nguyên nhân gây ngạt mũi
Tại cơ sở y tế, bác sĩ có thể thực hiện:
- Nội soi mũi xoang để kiểm tra niêm mạc, phát hiện polyp, lệch vách ngăn…
- Chụp CT hoặc X‑quang xoang khi nghi ngờ viêm xoang.
- Test dị ứng nếu có nghi ngờ viêm mũi dị ứng.
- Khám tai – họng – họng sau để phát hiện VA quá phát hoặc viêm họng kèm theo.
8. Điều trị ngạt mũi (không đề cập thuốc)
Tuỳ thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ có thể đề xuất:
- Dung dịch xịt mũi làm thông thoáng đường thở.
- Giải pháp hỗ trợ giảm viêm, giảm phù nề niêm mạc.
- Phác đồ chăm sóc phù hợp với từng độ tuổi.
- Nếu có polyp mũi hoặc lệch vách ngăn nghiêm trọng, có thể cần can thiệp ngoại khoa.
Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc xịt mũi kéo dài, vì có thể gây phản ứng ngược và làm trầm trọng thêm tình trạng tắc mũi.
9. Phòng ngừa ngạt mũi hiệu quả
- Giữ vệ sinh mũi sạch sẽ mỗi ngày bằng nước muối sinh lý.
- Tránh tiếp xúc với khói thuốc, bụi, dị nguyên nếu có cơ địa dị ứng.
- Sử dụng khẩu trang khi ra ngoài.
- Giữ ấm cơ thể, nhất là khi thời tiết chuyển mùa.
- Tăng sức đề kháng bằng chế độ ăn uống lành mạnh và sinh hoạt hợp lý.
- Giữ ẩm không khí trong phòng, nhất là khi dùng máy lạnh.
10. Ngạt mũi ở trẻ nhỏ – cần lưu ý gì?
- Trẻ thường không biết cách xì mũi đúng, dễ bị tích tụ dịch.
- Không tự ý dùng thuốc nhỏ mũi cho trẻ nếu chưa được bác sĩ chỉ định.
- Giữ ấm cổ, tránh gió lùa, dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi nhẹ nhàng mỗi ngày.
- Nếu bé ngạt mũi kéo dài, bỏ bú, sốt, cần đưa đi khám sớm để tránh biến chứng.
11. Khám và điều trị ngạt mũi ở đâu?
Nếu bạn hoặc người thân thường xuyên bị ngạt mũi, hãy đến cơ sở y tế có chuyên khoa Tai Mũi Họng để được khám và tư vấn chi tiết.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Sing – Bắc Ninh
- Nội soi mũi xoang hiện đại, đánh giá chính xác nguyên nhân ngạt mũi.
- Bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng nhiều năm kinh nghiệm.
- Chăm sóc tận tình, tư vấn kỹ lưỡng, theo dõi sát sau điều trị.
- Thời gian khám linh hoạt, đặt lịch chủ động.
📞 Hotline tư vấn: 0336.789.169
12. Kết luận
Ngạt mũi là triệu chứng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, nhất là khi kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường. Việc xử lý sớm, đúng cách sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, phòng tránh được các biến chứng không mong muốn.
👉 Hãy quan sát kỹ các dấu hiệu cơ thể, vệ sinh mũi đúng cách, và chủ động thăm khám nếu tình trạng ngạt mũi không cải thiện sau vài ngày.
